De remedie: bewegen, bewegen, bewegen!
Het is waarvoor cardiologen al vreesden: een deel van de mensen die hersteld lijken van corona, blijkt na de infectie een verhoogd risico te hebben op hart- en vaatziekten. De wereld moet daarom voorbereid zijn op een toename van mensen met deze hartklachten, waarschuwen wetenschappers. “Het gaat echt om belangrijke aantallen.”
Het gaat om een studie, uitgevoerd door onder andere de Washington University School of Medicine, die eerder deze week gepubliceerd werd in Nature Medicine. De onderzoekers bekeken de medische gegevens van 153.760 mensen die positief waren getest. Ze vergeleken die over een periode van een jaar met mensen die geen corona kregen.
72 procent meer kans op hartfalen
De conclusie van de onderzoekers is stevig. Mensen die een corona-infectie hadden doorgemaakt, hadden 63 procent meer kans op een hartinfarct, 84 procent meer kans op een ritmestoornis van de hartkamers en 72 procent meer kans op hartfalen dan mensen zonder corona.
Hartaandoeningen kwamen daadwerkelijk 4 procent meer voor. “Sommige mensen denken misschien dat 4 procent weinig is, maar dat is het niet, gezien de omvang van de pandemie”, zegt een van de auteurs, Ziyad Al-Aly, tegen Science Daily.
Alleen al in de VS betekent dit 3 miljoen nieuwe hartpatiënten, wereldwijd naar schatting 15 miljoen. Het gaat om ziektes die blijvend zijn, en dus niet zomaar overgaan.
‘Erg grote aantallen’
We leggen de cijfers voor aan twee Nederlandse deskundigen. Marijke Linschoten, arts-onderzoeker in het UMC Utrecht: “Als je kijkt naar dit onderzoek, werden gemiddeld drie tot tien extra gevallen van een hartaanval, hartfalen of een ritmestoornis van de hartkamers vastgesteld per elke duizend mensen die corona hadden doorgemaakt. Als je nagaat hoeveel miljoenen mensen inmiddels corona hebben gehad, zou dat in de praktijk om erg grote aantallen gaan.” Ze vertelt erbij: in de dagelijkse praktijk in het ziekenhuis is dit nog niet direct terug te zien.
“Het zijn belangrijke aantallen”, zegt ook Harald Jorstad, cardioloog in het Amsterdam UMC. “Hier waren we ons al op aan het voorbereiden. Dit vreesden we al.” Hij legt uit dat het al langer bekend is dat corona tijdens de acute fase van de infectie voor problemen kan zorgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen met een hart- en vaatziekte die zieker worden. Ook is bekend dat littekens op het hart kunnen ontstaan.
Maar dit onderzoek is veel breder. Het gaat hier om problemen die ontstonden ná 30 dagen. “Wat je hier ziet: het virus is veel meer dan de acute vorm van ziek zijn”, zegt Jorstad. “We moeten ook aandacht hebben voor de nasleep ervan, zoals long covid en de impact op het hart en het vaatstelsel.”
Ook bij niet-kwetsbare jongeren
Waarom de één wel, en de ander geen problemen krijgt aan het hart moet worden onderzocht. Het meest opvallende volgens de onderzoekers is dat mensen die nooit eerder hartproblemen hadden en die niet als kwetsbaar werden beschouwd, óók hartproblemen ontwikkelden na een corona-infectie.
Hartproblemen traden dus niet alleen op bij oude mensen, maar ook bij jongeren. En ook bij mensen zónder obesitas en mensen zonder diabetes. Hart- en vaatziekten werd ook gevonden bij mensen die een milde infectie hadden doorgemaakt.
Bewegen, bewegen, bewegen
Volgens cardioloog Jorstad geeft dit onderzoek aan dat de oorzaak van hartproblemen veel breder gezocht moet worden. Hij benadrukt het belang van een gezonde levensstijl.
“Dit zou een wake-upcall moeten zijn. Maak werk van je goede voornemens. Stel jezelf de vraag: wat kun je zelf doen om gezonder te leven? Nou, dat is dus bewegen, bewegen, bewegen. En gezond eten, een gezond gewicht houden, niet roken en je cholesterol en bloeddruk controleren. Er moet wat gebeuren aan de ongezonde leefstijlen die in de samenleving aanwezig zijn, die ten grondslag liggen aan bijna alle hart- en vaatziekten.” Preventie is een ondergeschoven kindje in Nederland, stelt hij. “Corona is niet met één wondermiddel opgelost.”
Onderzoeker Ziyad Al-Aly stelt voor om mensen die hersteld zijn van corona goed in de gaten te houden. En overheden moeten klaarstaan om de toename van het aantal patiënten aan te kunnen, schrijft hij op Twitter. Hij vreest langdurige gevolgen voor patiënten en gezondheidsstelsels. Ook zal het invloed hebben op de economie en de levensverwachting.
Extra alert zijn?
Stel dat je corona hebt gehad, moet je dan extra alert zijn? Cardioloog Jorstad: “Als je vier maanden later pijn op de borst krijgt tijdens inspanning, dan moet je daarnaar laten kijken. Het kunnen duizend dingen zijn, dus we hoeven niet direct iedereen naar de cardioloog te sturen, maar het is wel belangrijk om dit door een deskundige bij de huisarts te laten evalueren.”
De beste manier om problemen aan het hart te voorkomen, is volgens de onderzoekers simpel: in de eerste plaats zorgen dat je niet geïnfecteerd raakt door het virus. Cardioloog Jorstad wil de gelegenheid aangrijpen om mensen te adviseren zich toch echt te laten vaccineren. “De boodschap lijkt mij helder.”